In het ziekenhuis

Vandaag de dag heeft het modernisme, en diens post-post-post (etc.) afgeleiden en "tegenstromingen" ervan een ijzeren greep op de kunsten. Natuurlijk was het modernisme een zeer begrijpelijke omwenteling in de kunst. De maatschappij was aanzienlijk veranderd dankzij de grootschalige industrialisatie, standaardisering en mechanisatie van de productie. Waar de victoriaanse romantici deze harde werkelijkheid van stoom, krukassen en proletariaat nog probeerden te verhullen gaven de modernisten zich over aan de machines. Zij gooiden "al het oude" over boord en begonnen min of meer met het opnieuw uitvinden van de vormgeving in zowel geluid als beeld.

Kleurvlakjes...

Nog meer vlakjes, maar minder kleurtjes...

Het resultaat is op zijn zachtst gezegd betreurenswaardig te noemen. Om de één of andere rede vond men het nodig om alle esthetiek en al het vakmanschap de deur uit te gooien en opnieuw te beginnen met kleurtjes en vlakjes. Het lijkt wel of de kunst terug probeerde te gaan naar een soort oervorm, de oorspronkelijke dementies van een "harmonieus" ontwerp te vinden.
Waar de wielen en raderen der industrie op grote schaal de productie van goederen bespoedigde en verbeteren, leken de kunstenaars opnieuw het wiel proberen uit te vinden.

Natuurlijk, de modernisten stoken best wel tijd en moeite in hun werk. En het rietvelthuis in Utrecht is vast wel "geniaal doordacht" of zoiets. Met wiskundige verhoudingen en de gulden snede en dergelijken.

Het is de nieuwe kunstenaars wel gelukt om de nieuwe maatschappij in kunst te vangen; Koud, hard, onpersoonlijk en deprimerend.

Nu is het in acht nemen van wiskundige verhoudingen in de kunst natuurlijk niets nieuws. Wiskundige verhoudingen en kunst zijn al in Mesopotamië met elkaar in 't huwelijk getreden en sinds dien onafscheidelijk.  De Egyptenaren, Maya's, oude Grieken, Chinezen, Khmer, Romeinen, Indiërs, Islamieten en Europese middeleeuwers waren alleen bedreven wiskundigen en kunstenaars. Deze volkeren waren echter al wat verder dan enkel wiskundige princiepes in hun gebouwen. Dat truckje hadden ze al heel lang door. Om alles wat interessanter te maken plaatsten zij wat detail en ornamenten in hun werk, zodat alles er niet alleen mooi maar ook gezellig uitzag.

De Maya's snapten prima wat wiskundige harmonie betekend zoals gedemonstreerd in de architectuur van de piramide van Kukulcán.

Ook de Egyptenaren snapten hoe het moest. Zij wisten gelukkig ook dat het vervraaien van een gebouw net zo belangrijk is als diens bouwkundige integriteit en wiskundige harmonie. Oorspronkelijk waren deze tempels, net als die van de Maya, rijkelijk beschilderd.

Sommigen gingen zo ver dat ze zelfs de wiskundige harmoniën lieten varen en maar lukraak wat begonnen aan te kliederen.

Jackson Pollock heeft hier een paar tubes verf op leeg geknepen. Gelukkig heeft deze vorm nooit de architectuur behaald.

Karel Appel heeft hier lekker mogen spelen met de verf.

Wanneer ik gedwongen word dit soort "kunst" te moeten aanschouwen waan ik me altijd in het ziekenhuis. Met name het AMC lijkt een voorliefde te hebben dit soort geklieder. Misschien is het ziekenhuis ook wel de enige plek waar deze zieke kunst thuis hoort. Liefst onder in het mortuarium.

Kinderen merken vaak op dat zij mooier kunnen tekenen dan deze "grote kunstenaars". En terecht. Zelfs de in grotten levende oermens uit de steentijd wist hoe het beter moest.

Deze prehistorische grotschildering uit Spanje is geenzins primitief. Met veel vaardigheid en aandacht voor verhouding en kleurtoets is de kunstenaar bezig geweest met deze bison.